تحقیق محافظت از محیط زیست

چگونه از محیط زیست خود محافظت کنیم ؟

محیط زیست به تمامی محیطی اطلاق می شود که نسل انسان به طور مستقیم و غیر مستقیم به آن وابسته است و زندگی و فعالیت های او در ارتباط با آن قرار دارد .

محیط زیست انسانی شامل هوا ، آب ، خاک ، گیاه ، بیشه ، مرتع ، دریا ، دریاچه ، رودخانه ، چشمه ، آبزیان ، حیوانات ، کوه ، دشت ، جلگه ، کویر ، شهر و یا ده می باشد . آلودگی محیط زیست مهمترین مشکلی است که انسان را با دشواری هایی روبرو ساخته است . لذا بررسی این معضل می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مطرح در بحث حفاظت محیط زیست باشد . آلودگی چیست؟

 آلودگی را می توان به عنوان یک تغییر نا مطلوب در خواص فیزیکی ، شیمیایی ، و زیست محیطی هوا ، آب ، یا زمین تعریف کرد که باعث به خطر انداختن سلامت جسمی و روانی ، بقا

و فعالیت های انسان ویا سایر موجودات زنده می شود.

 انواع آلودگی : از نقطه نظر زیست محیطی دو گروه آلاینده را می توان تشخیص داد : قابل انحطاط و غیر قابل انحطاط .یک آلاینده قابل انحطاط را می توان تجزیه کرد ، از بین برد و یا مصرف کرد مانند فاضلاب انسانی و زباله های انسانی و یا کشاورزی و بعضی مواد رادیو اکتیو و .... آلاینده غیر انحطاط از راههای طبیعی تجزیه نمی شود .

 نمونه چنین آلاینده هایی عبارتند از جیوه ، سرب ، و برخی از ترکیبات آنان و بعضی از پلاستیک ها ، لذا باید از ورود آلاینده های پایدار مضر به محیط زیست کاملاً جلوگیری کرد و یا آن را به طوری کنترل کرد که به سطح زیان آور نرسد .

منشاء آلودگی چیست ؟انسان از راههای گوناگون باعث ایجاد الودگی می شود . بنابراین می توانیم نتیجه بگیریم ، افزایش بیش از حد جمعیت و عدم ایجاد فرهنگ استفاده مناسب از منابع طبیعی و انرژی باعث ایجاد و تداوم این مشکل می شود .

 انفجار جمعیت و اثرات سوء بحرانهای زیست محیطی : اگر چه مسایل زیست محیطی از قدیم الایام کم و بیش وجود داشته ولی اینک به دلیل رشد بی رویه جمعیت جهان افزایش یافته و مشکلات عدیده ای به بار آورده است . آدمی در عصر حاضر محیط طبیعی را به اقتضای نیازمندیهای اقتصادی و اجتماعی خود تغییر شکل بسیار داده است . آن چنان که محیط اطراف خود را به منظور استفاده روز افزون انرژی ، سوخت های فسیلی و نیز افزایش تولیدات صنعتی ، از منابع طبیعی تهی ساخته ، جنگل ها را به زمین های زراعتی تبدیل نموده ، کوهها را با خاک یکسان ساخته و برای ایجاد ساختمان و محل های مسکونی از انها استفاده کرده است . مسیر رودخانه ها را تغییر داده ، درختان جنگلی را قطع نموده ، از مراتع و علفزارها استفاده بی رویه کرده و همچنین با روش های نا درست استفاده از خاک ، موجبات فرسایش شدید آن را فراهم آورده است .

تصاویر تلویزیونی از جنگل های گرمسیری که طعمه حریق شده اند ، فاضلاب هایی که در سواحل روانند ، توده های انبوهی از زباله که به حال خود رها شده اند ، مزارعی که دستخوش خشکسالی گشته اند ، سبب تشویش خاطر می شوند . اینها ممکن است مطالبی جدا از هم به نظر ایند اما زنجیر وار به یکدیگر پیوسته و با رشته هایی به هم متصل شده اند .
رشته هایی که همه این مسائل را به بحران های زیست محیطی ناشی از انفجار جمعیت مربوط می کنند. زیرا مهمترین علت سلب آرامش و آسایش در سیاره زمین ، رشد بیش از حد جمعیت، عدم وجود فرهنگ صحیح استفاده از منابع طبیعی و تأثیر نتایج سوء آن بر سیستم های زیست محیطی است .

دلیل اصلی عدم توجه کافی به خطرات جدی زیست محیطی این است که عواقب سوء ناشی از این امر به طور تدریجی ظهور می یابد و به همین سبب برای مردم هراس انگیز نیست زیرا ساختار فرهنگی و زیستی بشر به گونه ای است که تنها در برابر خطرات زود رس واکنش نشان می دهد و نسبت به مسایلی که مربوط به اینده دور است بی توجه است . تغییرات آب و هوا ، صومه به لایه ازن ، افزایش خاصیت اسیدی بارانها ، عدم اطمینان از سلامت غذا ، نابودی جمعیت ها و گونه های گیاهان و حیوانات و دیگر نشانه هایی که در مجموع دلالت بر فروپاشی جهان دارند ، تماماً عوامل و مطالبی هستند که آهسته تر از آن شکل می گیرند که برای بشر به سهولت قابل درک باشند .

تغییر در حالت فیزیکی زمین ، با دگرگونی در چرخه مواد مغذی و بروز پدیده آلودگی هوا در اکثر جوامع در دهه های اخیر بدون هیچ ابهامی نشان می دهد که بشر در واقع تبدیل به یک نیروی جهانی مخرب علیه طبیعت شده و به دلیل رشد بی رویه خود و دخالت های نا بجا در محیط زیست ، قابلیت مسکونی بودن کره زمین را مورد تهدید قرار داده است. آنچه که بر روی کره زمین اتفاق می افتد : اثر گلخانه ای گازها ، آلودگی هوا ، انهدام لایه ازن ، زباله های ویرانگر ، بارانهای اسیدی ، انهدام حیات وحش ، آلودگی آب های زمینی ، زباله های شهری و ..... از جمله مواردی است که موجب می شود ما نسبت به کره زمین و محیط زیست خود حساس گشته و در صدد حفظ آن بر آییم .

 از محیط زیست خود حفاظت کنیم : هنگامی که از این مقوله صحبت به میان می اید نا خود آگاه یک فعالیت هدایت شده بین المللی یا ملی که توسط دولتها پایه ریزی شده به ذهن خطور می کند .

در حالی که به سادگی می توانیم با انجام بعضی از امور پیش پا افتاده و کم هزینه و اجتناب از کارهای بسیار وقت گیر و غیر ضروری کمک قابل توجهی به امر حفاظت محیط زیست نماییم
همان طور که گذشت ، از انجایی که عواقب سوء ناشی از خطرات زیست محیطی به تدریج ظهور می یابد ، لذا با ذکر موارد عینی زیر که همه ما روزانه با آن سر و کار داریم می توانیم به سادگی از محیط زیست خود محافظت کنیم :

 1  -استفاده از پودرهای لباسشویی و مایعات ظرفشویی با عوارض سوء کمتر : متأسفانه این مواد با وجود فواید بهداشتی زیاد ، آثار زیانباری به وجود می آورند . زیرا فسفات ها و ترکیبات شیمیایی که در ساختمان آنها فسفر وجود دارد ، به مقدار زیاد در بیشتر مایعات ظرفشویی و پودرهای لباسشویی وجود دارد و با ورود فسفاتها به رودخانه ها و تالاب ها بر سرعت رشد و تکثیر علف های هرز اضافه می شود که باعث تقلیل اکسیژن آب و مرگ آبزیان می شود . موارد زیر را به یاد داشته باشید:

- مقدار کمتری از مواد پاک کننده ( دترژانت ها ) را مصرف کنید .
- پاک کننده هایی را مصرف کنید که دارای فسفات کمتری باشند .
برخی از محصولات در مدت 5 سال خود به خود تجزیه و نابود می شوند .
- 2استفاده از باطری های قابل شارژ : بر اثر زنگ زدگی مقدار زیادی از سموم خطرناک درون باطری ها به محیط راه می یابند که ترکیبات جیوه ای از مهمترین آنها است .
از باطریهای یک بار مصرف استفاده نکنید .

-3 در آشپزخانه : آشپزخانه محل خوبی است که می توانیم علم و آگاهی خود را در زمینه درک مسائل محیط زیست از تئوری به عملی ارتقاء دهیم . با انجام برخی از اعمال و ابتکاراتی که در حفظ محیط زیست و جلوگیری از تشدید آلودگی مؤثرند ، ما می توانیم در مقابل برخی از عادات مرسوم مقاومت به خرج دهیم . موارد زیر را به یاد داشته باشید :

-   به جای آنکه مواد غذایی را در داخل ورقه های آلومینیومی یا پلاستیکی بپیچید ، آنها را داخل محفظه ها و ظروفی که قابل شستشو و قابل مصرف مجدد هستند قرار دهید .
 - برای جمع آوری مایعات و پاک کردن لکه ها یا قطرات مواد غذایی به جای استفاده از دستمال های کاغذی از تکه پارچه های مستعمل استفاده کنید و پس از شستشو آنها را برای مصرف مجدد آماده کنید .

- روغن و بخارات آن به شدت برای بدن مضر می باشد . به خاطر داشته باشید تا حد امکان از روغن های جامد استفاده نکنید یا در صورت استفاده ،مانع از سوختن آن شوید و از روغن سوخته برای مصارف بعدی استفاده نکنید .

4- زمان مناسب برای تعویض تایر ها : نقش آلوده کننده تایر های مستعمل اتومبیل ها خیلی بیشتر از آن چیزی است که احتمال دارد در نگاه اول به نظر آید . اگر در استفاده از تایرها برخی نکات رعایت شود ، در طول عمر این وسایل ، اثر داشته و از کاربرد مقادیر زیادی نفت خام برای ساخت تایرهای جدید خودداری و صرفه جویی می شود و در ضمن از اثر آلوده کنندگی انبوه تایرهای مستعمل تا حدود زیادی جلوگیری می شود چرا که با توجه به حجیم بودن ، جمع آوری آنها مشکل بوده و آبی که از طریق باران یا هرز ابها به داخل آنها نفوذ می کند ، مکان مناسبی را برای تخمگذاری و تکثیر انواع انگل ها و میکروبها فراهم می کند . موارد زیر را به یاد داشته باشید :

-در مواقع خرید تایر ، به طول عمر ام و میزان تأثیر آن در کاهش مصرف سوخت اتومبیل توجه داشته باشید .

- دقت کنید تایرهای ماشین به اندازه کافی بالانس باشد ، و پس از هر 8 تا 10 هزار کیلومتر رانندگی باد آنها را میزان کنید .

-   از کوششهایی که در راستای استفاده مجدد از لاستیک های مستعمل به عمل می آید ، حمایت کنید .

 5-دقت در مصرف اب لوله کشی : هر کدام از ما در روز 28 گالن آب مصرف می کنیم . اگر ما در موارد غیر لازم شیر اب را ببندیم ، تا حدود زیادی از به هدر رفتن آب جلوگیری می کنیم. اگر در موقع مسواک زدن تنها مسواک خود را با کمی آب ، خیس یا مرطوب کنید هر بار بیشتر از 9 گالن آب صرفه جویی کرده اید .

 اگر در موقع شستشوی بشقابها، لگن ظرفشویی را از آب پر کنید در هر نوبت ظرف شستن در حدود 16 گالن اب صرفه جویی کرده اید .

 اگر در موقع شستشوی اتومبیل خویش از یک سطل آب و اسفنج استفاده کنید ، در هر بار شستشوی اتومبیل در حدود 80 گالن آب صرفه جویی می کنید .

 -6 استفاده کمتر از قوطی های آلومینیومی : آلومینیوم فراوانترین عنصر در طبیعت است. برای اولین بار در سال 1963 قوطی های آلومینیومی برای عرضه نوشابه ها مورد استفاده قرار گرفت و هم اکنون نیز حجم عظیمی از آلومینیوم تولید شده ، برای تهیه قوطی های محتوی نوشابه مصرف می شود . موارد زیر را به خاطر داشته باشید :

- بازیابی آلومینیوم کاری بسیار پر سود و از لحاظ اقتصادی با صرفه است . با هر تن بازیابی آلومینیوم 1000 دلار صرفه جویی می شود .

 -  باید در هر منطقه مخازن مشخصی در نظر گرفته شود تا مردم ظروف آلومینیومی خود را در آنها بریزند .

 -7 در محیط کار هم به فکر محیط زیست باشید : بسیاری از موادی که در خانه ها مصرف می شوند ، ضایعات و حجم عظیمی از زباله ها را به وجود می آورند . در محیط کار از جمله کارگاهها ، کارخانه ها ، دفاتر کار ، و .... هم می توانند به همین اندازه زیان بار باشند .شایسته است در محل کار هم به فکر محیط زیست و نجات کره زمین باشید .

برخی از ابتکاراتی که به کمک آنها می توان کمتر به محیط زیست زباله وارد کرد را طراحی و به اطلاع دوستانتان برسانید ، یکی از این کارها استفاده کمتر از فتوکپی است . شاید در ادارات به بهترین وجه می توان در زمینه بازیابی کاغذ نو از کاغذ های باطله اقدام کرد .

اگر بخواهید ، هر ماه می توانید کوهی از کاغذ و مقواهای کهنه را به شرکتهایی که از آنها کاغذ و مقوای نو می سازند ، تحویل دهید . به جای لیوانهای ساخته شده از پلاستیک ها از لیوانهای شیشه ای استفاده کنید .

8- در باغ خود به حیوانات غیر اهلی پناه دهید : کمک و رحمت در حق حیوانات غیر اهلی را می توانید از باغچه و باغ متعلق به خود شروع کنید . اگر به حیات وحش خدا علاقمند هستید ، به علایق و تمایلات آنها در یک محیط زیست مناسب توجه داشته باشید . در زمستانهای سرد عده زیادی از پرندگان دچار تشنگی می شوند زیرا در این فصل بیشتر منابع آب یخ بسته اند . اگر در این مواقع ظرفی یا حوضچه ای که دارای آب غیر منجمد است در اختیار آنها گذاشته شود ، صدها پرنده نجات پیدا می کنند . شما می توانید خورده های غذای باقیمانده در سفره را برای تغذیه پرندگان در گوشه ای از بالکن یا باغچه خانه خود قرار دهید .
9- از جنگل های باران خیز حفاظت و حمایت کنید : بسیاری از دوستداران محیط زیست در جهان از ویران شدن و از بین رفتن جنگل های باران خیز استوایی ، بیشتر از سایر پدیده های دیگر که سالیان اخیر ، حیات بر روی کره زمین را به مخاطره انداخته اند اظهار نگرانی می کنند . از روشن کردن آتش در پای درختان و در جنگل خودداری کنید . درختان موجود در مسیر رودخانه ها را قطع نکنید . به یاد داشته باشید که اگر هر فرد ، یک اصله درخت بکارد ، می توان به راحتی منابع تخریب شده را جایگزین نمود .

 10-شروع به بازیابی مواد مستعمل نمایید : شاید تا به حال به عنوان یک انسان آگاه و مسئول در برابر مظاهر خلقت خداوند و نسل های آینده ، به بازیابی موادی که قبلاً به عنوان زباله دور ریخته می شدند ، علاقه پیدا کرده باشید . برای شرع به این کار ، همکاری وسایل ارتباط جمعی برای گرد آوری مردم در یک ناحیه لازم است . جهت سهولت در کار بازیابی ، می توانید زباله های خود را جدا سازی نمایید . زباله های جدا شده را در محل های مناسبی قرار دهید تا مأموران محلی زباله قادر قادر به تفکیک آنها باشند . به کودکان خود علاقه نجات کره زمین را بیاموزید .

 اگر پدران ما درباره اهمیت حفظ محیط زیست وپیشگیری از برخی از کارهایی که برای ساکنان کره زمین در کوتاه مدت یا بلند مدت زیان بار هستند مطالبی را با ما در میان گذاشته بودند ، شاید وضع اسفباری که در شرایط کنونی بر روی کره خاکی ما حاکم است ، هرگز پدید نمی آمد . برای حفظ محیط زیست ، بیشتر از همه بر روی قدرت و اقتدار کودکان و نوجوانان تکیه کنید. کودکان ، فراگیران سریع و فعالی هستند . اگر از طریق ادارت حفظ محیط زیست با ارائه فیلم های جالبی درباره حیات وحش ، حفظ و سلامتی محیط زیست ، مطالب مستندی به آنها ارائه شود ، مسلماً محبت و رحمت آنها نسبت به این مسائل بر انگیخته شده و در رفتار آنها به تدریج منعکس خواهد گردید .

 اگر ما کودکانمان را دوست داریم ، باید کره زمین را دلسوزانه دوست داشته و آن را متنوع و زیبا به آیندگان واگذار کنیم تا در یک روز بهاری در ده هزار سال دیگر آنها بتوانند در دریایی از علفها صلح را حس کنند، بتوانند ببینند که زنبوری به ملاقات گلی می آید ، بتوانند آوای یک پرنده را در آسمان بشنوند و بتوانند خوشی را در زنده بودن دریابند.
 
منبع : کتابچه « چکونه از محیط زیست خود محافظت کنیم ؟ »
تهیه شده در معاونت امور جوانان جمعیت هلال احمر استان مازندران – زیر نظر معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان جوانان ( اداره آموزش ) – سال نشر 1382 .